Jak nauczyć dziecko porządku i sprzątania po sobie?

Budzisz się w środku nocy i czujesz, że musisz skorzystać z toalety. Idziesz w ciemnościach do łazienki i nagle czujesz ból w swojej bosej stopie. Masz ochotę krzyknąć zarówno z bólu, jak i gniewu, bo Twoje dziecko znów nie posprzątało klocków Lego! W końcu docierasz do łazienki, załatwiasz swoje potrzeby i chcesz wrócić do łóżka. Tym razem stąpasz ostrożnie w lęku przed napotkaniem kolejnego elementu Lego. Niestety, zamiast na klocek trafiasz stopą w grającą, bardzo głośną zabawkę i stawiasz w ten sposób całą rodzinę na nogi w samym środku nocy. Brzmi znajomo? Podpowiemy Ci, w jaki sposób zachęcić dziecko do sprzątania zabawek, by żaden klocek Lego albo interaktywne zabawki nie stanęły na Twej drodze. ;) Zdajemy sobie sprawę z tego, że porządki nie należą do najprzyjemniejszych zajęć, dlatego mamy kilka propozycji jak sprzątanie zmienić w zabawę.

Jak nauczyć dzieci różnicy między porządkiem a bałaganem?

O ile starszym dzieciom łatwiej wytłumaczyć czym jest bałagan, a jak wygląda porządek, to młodsze pociechy w wieku od 2 do 3-4 lat nie rozumieją takich określeń. Jak więc nauczyć milusińskich odróżniania porządku od bałaganu? Gdy zabawki malucha rozrzucone są w nieładzie po całym domu - wytłumacz, że to właśnie jest BAŁAGAN. Zachęć dziecko do odłożenia zabawek na miejsce, wyrzucenia papierków do kosza i oznajmij, że tak wygląda PORZĄDEK. Powtarzaj to przy różnych okazjach, by dziecko skojarzyło dane określenia z tym, co widzi i mogło utrwalić nowe wiadomości.

Jak nauczyć dziecko sprzątania po zabawie?

Po wspólnej zabawie z dzieckiem zwróć maluchowi uwagę, że teraz pora posprzątać i odstawić rzeczy na miejsce! Pokaż gdzie należy odłożyć klocki i na której półce ustawić autka i lalki. Wytłumacz po co myć ręce po robieniu wyklejanek lub malowaniu farbami i gdzie schować kreatywne akcesoria. Jeżeli po twórczej zabawie kredkami lub ciastoliną stół wymaga przetarcia - weź dla siebie jedną ściereczkę, dziecku podaj drugą i wspólnie umyjcie blat. W ten sposób dziecko nie będzie kojarzyć sprzątania jako negatywnej czynności, a raczej jak moment zabawy w nieco innej formie i czas wspólnie spędzony z rodzicem. 

Pamiętaj, by tłumaczyć dziecku cierpliwie i ze spokojem wszelkie zawiłości sprzątania. Unikaj krzyku, negatywnego tonu czy szantażu (np. “jak nie posprzątasz puzzli, to nie pobawisz się klockami” albo “wyrzucę wszystkie zabawki, bo ich nie sprzątasz!”). Objaśnij maluchowi, że zabraknie miejsca do tworzenia budowli z klocków, jeżeli wcześniej nie odłoży rozsypanych puzzli do pudełka.

Podczas wpajania dziecku nawyków związanych ze sprzątaniem zwróć uwagę m.in. na to, czy maluch jest w stanie samodzielnie sięgnąć do półki i odłożyć na nią książki, czy dosięga do wieszaka na ubrania, żeby zawiesić kurtkę po spacerze albo czy szuflada na zabawki lekko i bez problemu się otwiera. Mimo najszczerszych i najlepszych chęci, Twoja pociecha może szybko stracić motywację do działania, gdy napotka trudności, np. półki i wieszaki będą znajdować się zbyt wysoko, a szuflada będzie się zacinać przy otwieraniu. 

Przy zbyt wysoko zawieszonych półkach pomoże stopień dla dziecka Oxo (klik). Z jego pomocą dziecko sięgnie także do stołu z wysokim blatem, żeby pozbierać swoje zabawki lub wycinanki. 

Zacinające się drzwiczki i szuflady w meblach dziecięcych warto dokładnie sprawdzić. Być może wystarczy tylko naoliwić lub dokręcić zawiasy albo - przy większych usterkach - potrzebna będzie pomoc fachowca. Przy okazji zadbamy o bezpieczeństwo dziecka - uszkodzone meble mogłyby doprowadzić do niespodziewanych urazów u pociechy, a tak zostaną naprawione. 

Jak zachęcić dziecko do sprzątania?

Gdy dziecku uda się posprzątać - pochwal je! Jeżeli porządki nie są dla malucha łatwe jak bułka z masłem - pomóż mu i nie irytuj się, że nie poradziło sobie z zadaniem. Zachęcaj pociechę do ćwiczeń z porządkowania zabawek, by mogło nabrać w tym wprawy.

Sprzątanie klocków czy pluszaków może samo w sobie być zabawą! Zorganizuj zawody w rzucaniu maskotkami do celu, jakim będzie kosz na zabawki. Kto wrzuci do środka więcej pluszaków, ten wygrywa! 

Możesz też zorganizować wyzwanie na najładniej ułożone lalki na szafce albo starannie ustawione książeczki na półce. 

Warto pokazać dziecku - na przykładzie zabawek - jak utrzymać porządek we własnym pokoiku czy całym mieszkaniu. Można zademonstrować to m.in. w przenośnym domku dla lalek Playmobil (klik). Zabawka to rozkładany domek, w którym znajduje się niemal całe wyposażenie prawdziwego domu! Pokażmy dziecku jak poukładać mebelki i zaprowadzić ład w każdym pomieszczeniu, by lalki i inne zabawki mogły bawić się w czystym domku.

Nie tylko zabawa zachęci maluchy do porządku - pomogą w tym również kolorowe kosze i wesołe organizery umieszczone w dziecięcym pokoju. 

Wiszący organizer ścienny 3 Sprouts (klik) z wizerunkiem sympatycznego zwierzątka stanie się ozdobą wnętrza oraz pomocnikiem w utrzymaniu ładu. Maluch może powkładać do poszczególnych pojemników w organizerze swoje ulubione figurki, klocki i samochodziki. 

Kolejną propozycją jest regał dziecięcy Racoon z organizerami Kinderkraft (klik). Na regale można przechowywać ubranka dziecięce, zabawki albo książeczki. Wizerunek przyjaznego szopa pracza będzie kusić pociechy do korzystania z zawartości organizerów, a także do ich późniejszego odkładania na miejsce. Regał skonstruowany jest w taki sposób, by maluchy mogły bez problemu sięgnąć do poszczególnych półek.

W jaki sposób nauczyć dziecko sprzątać po sobie?

Dobrych nawyków związanych z utrzymaniem czystości można uczyć dzieci przy zwykłych, codziennych zajęciach. Po zjedzonym obiedzie pokażmy dziecku, że puste talerze i szklanki należy odnieść do kuchni, i że wszystko trzeba umyć, by później podać kolację na czystej zastawie. Jeżeli boisz się, że maluch przez przypadek stłucze talerzyki i miseczki podczas odnoszenia ich do kuchni - możesz zaserwować mu posiłek na niezbijalnym talerzyku z silikonu (klik). 

Gdy rodzice myją naczynia po zjedzonym posiłku, to dziecko może naśladować czyszczenie szklanek i talerzy oraz ćwiczyć zdolności manualne z pomocą zabawki od firmy Little Tikes - Mój pierwszy zlew z kuchenką 2w1 (klik). W zestawie znajduje się zabawkowa kuchenka, na której pociecha może przyrządzić pyszne potrawy dla swoich zabawek, a po jedzeniu - jak w prawdziwym życiu - pozmywać brudne naczynia w zlewie.

Ład i porządek warto wprowadzić również do dziecięcej szafki z ubrankami. Pokaż maluchowi jak najlepiej poskładać ciuchy, żeby wszystkie zmieściły się do wnętrza szafy, w jaki sposób posegregować różne części garderoby i co zrobić, żeby zawsze znaleźć skarpetki do pary. Żeby pociecha nie kręciła nosem na nowe zadania - pochwal się ładem we własnych rzeczach! Zademonstruj jak wygląda wnętrze Twojej szafy, by maluch mógł wziąć z Ciebie przykład. Wytłumacz też dlaczego układasz swoje rzeczy - np. w ten sposób łatwiej znajdujesz to, czego w danej chwili potrzebujesz.

To nie będą dobre nawyki pomocne tylko w utrzymaniu porządku - porządek w szafie dziecka docenisz, gdy w pośpiechu będziesz z rana szykować i siebie, i dziecko do wyjścia z domu. Potrzebne ubranka szybko się znajdą, Ty nie spóźnisz się do pracy, a pociecha do przedszkola czy szkoły. 

Od kiedy uczyć dzieci sprzątania?

Nie warto odkładać nauki sprzątania na późniejsze lata. Już kilkuletnie dzieci mogą zacząć porządkowanie, np. układając maskotki na swoim łóżeczku lub na półce. 

Zwróć uwagę, by obowiązki związane ze sprzątaniem dopasować do wieku pociechy. I tak najmłodsze dzieci 2- i 3-letnie naucz odkładania zabawek na miejsce. W nieco starszym wieku można do tego dołączyć odkurzanie półek na zabawki i układanie pozostałych zabawek w dziecięcym pokoju. 

Dodawaj nowe i bardziej wymagające zadania etapami, by dziecko nie zniechęciło się zbyt trudnymi rzeczami. Uczestnicz w sprzątaniu, by maluch nie został z tym sam oraz w razie problemów podpowiadaj co jeszcze można zrobić lub poprawić, by zrobiło się ładnie i czysto. Pokaż jak wciągać z podłogi papierki i fafrochy z pomocą odkurzacza albo zademonstruj znikające z podłogi plamy i wylany sok przy użyciu mopa.

Przedmioty używane przez dorosłych mogą być za duże dla dzieci, dlatego producenci zabawek przygotowali przyrządy w zmniejszonych rozmiarach, by ułatwić pociechom naśladowanie rodziców.

Odkurzacz dla dzieci Rowenta Silence Force firmy Smoby (klik) pomoże milusińskim pozbyć się kurzu i śmieci z podłogi. Zabawka wiernie odzwierciedla prawdziwy odkurzacz, posiada pojemnik na kurz oraz możliwość przełączenia urządzenia na cichy tryb pracy. 

Niezbędna podczas sprzątania będzie miotła, ale nie byle jaka! Produkt firmy Klein to miotła do zamiatania (klik) z kolorowym włosiem, a przede wszystkim w rozmiarze dostosowanym do wzrostu dziecka. To funkcjonalna zabawka - miotłą naprawdę można zamiatać!

Żeby zmieść śmieci z podłogi przydałoby się coś do pomocy… O, na przykład zestaw szufelka ze zmiotką Klein (klik)! Zabawki szczegółowo odzwierciedlające przedmioty wykorzystywane przez dorosłych w prawdziwym życiu będą dla dzieci zachętą do częstego i dokładnego naśladowania rodziców. Najlepsze jest to, że pociechy uczą się wszystkiego “przy okazji”, podczas wesołej zabawy.

Firma Klein proponuje również mniejszą wersję mopa z wiadrem Vileda (klik). Maluch może wlać do wiadra wodę, zmoczyć i wycisnąć mop, a następnie samodzielnie umyć podłogę. 

Więcej propozycji na zabawki zachęcające dzieci do sprzątania znajdziesz w kategorii ZABAWKI AGD (klik).

Dziecko nie chce po sobie sprzątać - co zrobić?

Jeżeli pociecha mimo zachęt ze strony otoczenia nie porządkuje swoich rzeczy, zostawia po sobie bałagan i nie pomaga w sprzątaniu - zastanówmy się w czym tkwi problem. Dzieci biorą przykład przede wszystkim z rodziców. Dlatego zwróć uwagę na siebie - czy odkładasz użyte przez siebie rzeczy na miejsce, gdy już nie są Ci potrzebne? Czy przebierając się po pracy rzucasz ubrania na podłogę i zostawiasz je tak na dłużej? Po obiedzie nie odstawiasz brudnych naczyń do zlewu lub zmywarki, bo Ci się nie chce albo o tym zapominasz ze zmęczenia? 

Dzieci są świetnymi obserwatorami i takie niuanse nie umkną ich uwadze. Być może to w zachowaniu innych domowników tkwi problem, który najlepiej rozwiązać wspólnie, całą rodziną? Warto ustalić podział obowiązków domowych na poszczególnych członków rodziny - np. tata lub starszy brat wynoszą śmieci i myją podłogi, mama odkurza, a babcia sprząta po obiedzie. Niech maluch wie, że każdy w domu sobie pomaga. Gdy dziecko będzie potrzebować wsparcia, to ktoś posprząta razem z nim, a jeżeli to mama czy tata będą mieć za dużo na głowie - pociecha sama przyjdzie z pomocą.

Nie zapomnij również porozmawiać z dzieckiem - ze spokojem i bez gniewu zapytaj dlaczego nie ma ochoty sprzątać. Może warto wprowadzić urozmaicenia, jak ciekawe i wesołe zabawy w trakcie robienia porządków, kolorowe pojemniki na zabawki lub po prostu maluchowi wystarczy Twoje towarzystwo i pomoc w ujarzmieniu bałaganu. 

Mamy nadzieję, że od dziś opanowanie chaosu w dziecięcych zabawkach oraz nauka sprzątania stanie się przyjemniejsze dla całej rodziny. Oby już żaden klocek Lego, figurki lub grające zabawki nie stawały Wam na drodze podczas codziennej krzątaniny. :)

Przeczytaj także:

Zabawki na prezent dla 7- i 8-latka - pomysły na prezent 

Jak ochronić materac dziecka przed zamoczeniem

Zestawy Playmobil - historie, które tworzą się w głowie dzieci